Pogoda nad Bałtykiem potrafi nam czasem doskwierać, nie zniechęca to jednak amatorów pływania w bardziej 'ekstremalnych' warunkach. Prezentowaliśmy Wam już poradnik jak odpowiednio dobrać piankę na okres zimowy. Warto jednak pamiętać, że nawet najlepszy sprzęt może być zawodny. Co wtedy? Co zrobić kiedy temperatura naszego organizmu zacznie niebezpiecznie spadać? Przedstawiamy wam kilka istotnych faktów dotyczących hipotermii.
Średnia temperatura ciała wynosi 36.5-37.5° C. O ile organizm ludzki posiada wyjątkowo sprawny system grzewczy, tak jego wychładzanie może się rozpocząć już w wodzie o temperaturze 16°C (!), czyli praktycznie przez większość 'bałtyckiego sezonu'. Warto mieć świadomość, że temperatury powietrza poniżej zera wcale nie są warunkiem wprowadzenia organizmu w stan hipotermii. Istotna jest tu przede wszystkim temperatura wody oraz warunki wiatrowe. W związku z tym, że woda znacznie lepiej przewodzi ciepło - ochładza organizm aż 20 razy szybciej niż powietrze. Warto pamiętać, że temperatura wody poniżej 10°C może zabić człowieka w mniej niż godzinę (szacuje się, że niedoświadczony pływak/surfer bez odpowiedniego wdzianka ma w takich warunkach jakieś 15 minut życia!). Tempo wychładzania organizmu potęguje również silny wiatr obniżając znacznie odczuwalną temperaturę powietrza oraz przyspieszając parowane wody przez powierzchnię skóry (efekt "windchill").
Hipotermią nazywamy spadek temperatury ciała poniżej 35°C. Jest to stan kiedy ilość ciepła wytwarzanego przez nasz metabolizm nie może zrekompensować ciepła utraconego. W efekcie poszczególne narządy przestają prawidłowo pełnić swoje funkcje, co ostatecznie może doprowadzić do śmierci. Wyróżnia się cztery stadia hipotermii: hipotermia łagodna (35-34°C), umiarkowana (34-30°C), ostra (30-28°C) i krytyczna (poniżej 28° C). Pierwsze stadium - hipotermia łagodna, może objawiać się zawrotami głowy, drżeniem i podwyższonym ciśnieniem oraz osłabieniem ramion i nóg.
Charakterystyczna dla hipotermii umiarkowanej jest utrata koordynacji ruchowej, a także bladoniebieski kolor ust, palców i uszu. Na tym etapie ciało jest skupione wyłącznie na utrzymaniu ciepła najważniejszych organów. Wzmocnieniu ulegają objawy wskazane przy łagodnym stadium wychłodzenia, dodatkowo pojawiają się skurcze mięśni oraz ból z zimna. Reakcje ulegają spowolnieniu, łatwo więc o wypadek na wodzie. Mogące pojawić się zaburzenia świadomości sprawiają, że w tym stadium w przeciwieństwie do hipotermii łagodnej możemy nie być w stanie sobie pomóc i potrzebujemy będzie potrzebna pomoc z zewnątrz.
Ostre wychłodzenie to już bardzo poważne zaburzenia pracy serca i układu krążenia. Oprócz zaburzeń ruchowych oraz silnych zawrotów głowy, mogą pojawić się trudności w mówieniu oraz oddychaniu, a także postępująca utrata świadomości. Sygnałem wskazującym na ostre wychłodzenie jest zmniejszenie drżenia lub jego ustanie. W ostatnim stadium - wychłodzenia krytycznego - tracimy świadomość.
Wiadomo, że w naszym kraju wieje rzadko i każdy stara się wykorzystać warunki w 100%, czasem jednak lepiej jest odpuścić. Nawet jeżeli wieje równiutkie 25knt, nie pływałeś od 4 miesięcy, a wszystkie koleżanki (i koledzy) stoją na plaży i podziwiają Twoje niesamowite wyczyny, w momencie kiedy poczujesz którykolwiek z powyższych objawów, wyjdź z wody i pozwól swojemu ciału się rozgrzać. Nie przegap objawów pierwszego stadium wychłodzenia - wtedy jeszcze jesteś w stanie sam zareagować.
Zagrożenie spadkiem temperatury ciała w zimnej wodzie dotyczy przede wszystkim osób w piankach nieprzystosowanych do ekstremalnych warunków, co wynika z faktu, że aż 90% utraty ciepła odbywa się przez skórę (pozostałe 10% przez wydychane powietrze). Z tego powodu lepiej zastanowić się dwa razy przed wejściem do Bałtyku w 3/2mm ;) Warto pamiętać też o neoprenowej czapce zapewniającej odpowiednią temperaturę głowie, która oddaje najwięcej ciepła i jednocześnie najbardziej go potrzebuje. Unikajcie zakładania bawełnianych ubrań pod piankę - mokra bawełna szybko wychładza ciało. Podobnie jest z lycrami i szortami zakładanymi na piankę, one również przyspieszają uciekanie ciepła z organizmu.
Pamiętaj, że skóra to jeszcze nie cały organizm. Będzie ona nagrzewać się dużo szybciej niż mięśnie, naczynia krwionośne czy narządy, dlatego też po pływaniu nie wskakuj od razu pod gorący prysznic (skutki mogą być fatalne). Stabilizacja temperatury powinna być stopniowa i jak najbardziej samoistna. Po wyjściu z wody napij się czegoś ciepłego, najlepiej słodkiego. Przy hipotermii powyżej II stopnia należy także ograniczyć do minimum wszelkie zbędne ruchy, a także wszelkie rozmasowywania/pocierania (zimna krew z kończyn nie powinna przedostawać się do środka ciała). Należy wtedy unikać pozycji pionowej - bezpieczniejsza jest pozycja leżąca, najlepiej z podkurczonymi kończynami, co ograniczy dalsze wychładzanie organizmu. Na koniec musimy was zmartwić- wychłodzonym osobom nie można podawać alkoholu!
Powyższe rady nie mają na celu zniechęcania Was do korzystania z dobrych warunków w chłodniejsze dni. Wręcz przeciwnie, cieszy nas, że grupa surferów wychodzących na wodę niezależnie od pory roku jest coraz liczniejsza. Pamiętajcie jednak, że decydując się na pływanie w niskich temperaturach, dla własnego bezpieczeństwa, dobrze jest być świadomym zagrożeń jakie niesie ze sobą obniżenie temperatury ciała. Nie rezygnujcie z zabawy na wodzie, ale nie lekceważcie sygnałów jakie wysyła Wam organizm.
Maciek
