24.01.2008
Kompetencje instruktora windsurfiungu i nie tylko

Windsurfing jest jednym z fenomenów naszych czasów. To nowoczesny sport odpowiadający potrzebom współczesnego człowieka: potrzebie kontaktu z naturą i potrzebie ucieczki z zanieczyszczonego miasta i zatłoczonych plaż. Przywraca wiarę w swoje możliwości fizyczne niezależnie od płci i wieku. Pozwala tez przeżyć przygodę niosącą radość ze zwycięstwa nad własną słabością, w przymierzu z żywiołami wiatru i wody.

Korzystanie z tych wszystkich przyjemności uwarunkowane jest jednak opanowaniem pewnych umiejętności. Windsurfing jest jednym z tych sportów, w których samemu, bez pomocy doświadczonych osób, ciężko jest osiągnąć nawet najmniejszy progres. Dlatego też nieodzownym jest skorzystanie z pomocy i rad kompetentnego instruktora.

Wiedza zdobyta podczas kilku lat pracy instruktorskiej (zarówno w Polsce jak i zagranicą) oraz logika, podpowiadają, iż kierowanie procesem nauczania oraz osoby pełniące te funkcje mają kluczowe znaczenie.

A zatem jakimi cechami zewnętrznymi i osobowościowymi powinien charakteryzować się instruktor windsurfingu, oraz jakie kompetencje winien posiadać? Oto odpowiedź...
Instruktor windsurfingu powinien być osobą o wysportowanej sylwetce, uśmiechniętą, o miłej aparycji i zadbanym wyglądzie. W swojej pracy powinien charakteryzować się następującymi cechami:

cierpliwością obowiązkowością inteligencją opanowaniem życzliwością dla innych obiektywnością oceny sumiennością

zdecydowaniem pogodnym usposobieniem zamiłowaniem do swojej pracy szczerością, otwartością sprawiedliwością skromnością punktualnością poczuciem humoru

Instruktorowi windsurfingu przydatne są także dodatkowe uprawnienia. W pierwszej kolejności te związane ze sportami wodnymi (np. ratownik wodny, sternik motorowodny, instruktor kitesurfingu, uprawnienia żeglarskie) oraz inne (instruktor narciarstwa/snowboardu, wychowawca kolonijny, pilot wycieczek itp.).

Mówi się, że wiek XXI będzie stuleciem kompetencji, że wraz z rozwojem cywilizacji wzrastać będzie zapotrzebowanie na ludzi o wszechstronnym rozwoju osobowości, o wysokich i wielorakich kwalifikacjach, otwartych na dokonujące się przemiany.

Zdefiniowanie pojęcia kompetencji przysparza badaczom niemało kłopotu. W ujęciu lingwistycznym, kompetencja rozumiana jest jako zakres uprawnień, pełnomocnictw (...) zakres czyjejś wiedzy, umiejętności lub odpowiedzialności (od łac. competentia – odpowiedzialność, zgodność, uprawnienie do działania).

Instruktor windsurfingu powinien być "wyposażony" w następujący zestaw kompetencji:


1. Kompetencje prakseologiczne – wyrażają się w trafnym diagnozowaniu, skutecznym programowaniu, planowaniu i organizowaniu działań pedagogicznych, kontrolowaniu i ocenianiu efektów w procesie edukacyjnym. W zakresie tych kompetencji instruktor powinien:

• potrafić zdiagnozować sprawność fizyczną, wiedzę i umiejętności podopiecznego
• dostosować program nauczania w oparciu o diagnozę
• dostosować metody i środki nauczania do potrzeb i możliwości podopiecznego
• motywować podopiecznego do efektywnej pracy
• dokonywać obiektywnej oceny własnej pracy
• mieć świadomość potrzeby stałego doskonalenia swoich umiejętności

2. Kompetencje komunikacyjne – wyrażają się poprawnością i skutecznością operowania językiem w sytuacjach edukacyjnych. W zakresie tych kompetencji instruktor powinien:

• przekazywać posiadaną wiedzę w sposób jasny i klarowny
• wykorzystywać werbalne i niewerbalne sposoby w nauczaniu ruchu (opis i pokaz)

3. Kompetencje współdziałania – wyrażają się skutecznością zachowań prospołecznych i sprawnością działań integracyjnych. W zakresie tych kompetencji instruktor powinien:

• motywować podopiecznego poprzez docenienie jego postępów i rozwiązywanie sytuacji problemowych
• oddziaływać własną postawą i umiejętnościami na ucznia

4. Kompetencje kreatywne – wyrażają się poprzez innowacyjne i nieszablonowe działania. W zakresie tych kompetencji instruktor powinien:

• wprowadzać niestandardowe nauczanie
• tworzyć oryginalne rozwiązania organizacyjno-metodyczne podczas procesu nauczania
• sprawnie i twórczo rozwiązywać problemy edukacyjne

5. Kompetencje informatyczne – wyrażają się sprawnym korzystaniem z nowoczesnych źródeł informacji. W zakresie tych kompetencji instruktor powinien:

• posiadać znajomość języków obcych
• wykorzystywać technologię informatyczną w procesie nauczania

6. Kompetencje moralne – wyrażają się w zdolności do pogłębionej refleksji moralnej przy ocenie dowolnego czynu etycznego. W zakresie tych kompetencji instruktor powinien:

• cechować się nienaganną postawą moralną
• stosować metody wychowawcze (np. perswazja, działanie przykładem osobistym, wysuwanie sugestii)
• mieć poczucie odpowiedzialności za zdrowie i bezpieczeństwo swoich podopiecznych

Instruktorzy stanowią szczególną kategorię społeczną: swoim oddziaływaniem i własnym przykładem kształtują postawy swoich podopiecznych nie tylko wobec tej formy aktywności ruchowej, ale także wobec szeroko pojętej kultury fizycznej.

Artykuł powstał na podstawie badań przeprowadzonych do pracy magisterskiej. Grupę badawczą stanowili instruktorzy. Problem kompetencji instruktora windsurfingu, podjęty w niniejszym artykule został jedynie zarysowany, a informacje te mają raczej wprowadzić w to zagadnienie i stanowić temat do dalszych rozważań i dyskusji.

Obecnie jestem w trakcie pisania pracy doktorskiej na temat kompetencji instruktora windsurfingu, w której problem ten będzie badany i analizowany w zdecydowanie szerszym zakresie. Z chęcią odpowiem na wszelkie pytania i wysłucham opinii.

Piotrek Litwiniuk (Micz)
pepewspin@interia.pl